3η ενότητα (Βυζαντινά χρόνια)
a.Συντήρηση αρχαιοτήτων και Κέντρο «Ιουστινιανός» (Νέα Φλογητά)
b.Εκκλησίες και Μοναστήρια
c.Βυζαντινά γραπτά
Ειδικότερα επιδιώκεται οι εμπλεκόμενοι μέσα από βιωματικές και συνεργατικές μεθόδους και τεχνικές:
•Να γνωρίσουν τον τρόπο που οι βυζαντινοί έχτιζαν κυρίως του ναούς τους και τα σπίτια τους.
•Να μάθουν στοιχεία της λατρείας τους, με βάση τη μελέτη των βυζαντινών ναών ή ερειπίων μοναστηριών που υπάρχουν στην εκτός Αγίου Όρους Χαλκιδική.
•Να έλθουν σε επαφή με τη βυζαντινή γραφή.
•Να γνωρίσουν τον τρόπο που συντηρούνται τα κειμήλια και οι αρχαιότητες από τους επιστήμονες και τους τεχνικούς. Να γνωρίσουν τα λειτουργία και τις εργασίες που γίνονται στο Κέντρο «Ιουστινιανός» στα Νέα Φλογητά.
Ενδεικτικός οδηγός θεμάτων ενότητας (Αδαμίδου Ραλλία και Σταθώρου Αγλαΐα.)
γ. Βυζαντινά χρόνια
1. Συντήρηση αρχαιοτήτων και κέντρο «Ιουστινιανός» ( νέα φλογητα)
2. Μικροί αγιογράφοι
3. Εκκλησίες και μοναστήρια
4. Ο ρόλος των βυζαντινών αυτοκρατόρων για την ανάπτυξη του αγίου όρους
5. Βυζαντινά γραπτά
Βυζαντινά χρόνια (Παρούση Ιφιγένεια - Μαυρογιάννης Σίμος)
Α. Επισκέψιμοι Χώροι και Μνημεία της Βυζαντινής Εποχής στη Χαλκιδική:
1. Άγιος Νικόλαος, θέση Πύργος ή Μυτάρι: Ερείπια Μονής Χρυσοκάμαρου.
2. Άφυτος: Ιερός Ναός Αγ. Δημητρίου-Εικόνα της Παναγίας
3. Γαλάτιστα, εντός οικισμού: Βυζαντινός πύργος με υδρόμυλους
4. Γαλάτιστα, εκτός οικισμού: Μονή Αγίας Αναστασίας
5. Ιερισσός, θέση Κρούνα: Βυζ. πύργος Κρούνας Μ. Χελανδαρίου
6. Καλάνδρα, εντός οικισμού: Ενοριακός ναός Κοίμησης της Θεοτόκου.
7. Καλάνδρα, θέση Παναγία: Ναός Εισοδίων της Θεοτόκου μετοχίου Μ. Χελανδαρίου.
8. Καλλιθέα, θέση Σωλήνας: Παλαιοχριστιανική βασιλική Σωλήνα
9. Ν. Καλλικράτεια, εκτός οικισμού: Ερείπια παλαιοχριστιανικού λουτρού.
10. Ν. Σίλατα, Βεριά: Οχύρωση, παλαιοχριστιανική και βυζαντινή πόλη της Βρύας.
11. Ν. Φώκαια, θέση Μετοχίου Μ. Αγίου Παύλου: Βυζ. πύργος και Βυζαντινός Πύργος Αγίου Παύλου και μετόχι Μ. Αγίου Παύλου.
12. Ν. Φώκαια, θέση Σάνη: Βυζ. πύργος μετοχίου Μ. Σταυρονικήτα και Βυζ. πύργος μετοχίου Μ. Σταυρονικήτα
13. Νικήτη, θέση Άγιος Γεώργιος: Παλαιοχριστιανική βασιλική Σωφρονίου
14. Νικήτη, θέση Άγιος Γεώργιος: Παλαιοχριστιανική βασιλική Αγίου Γεωργίου
15. Ολυμπιάδα, θέση Λιοτόπι: Αρχαία Στάγειρα και βυζαντινό διατείχισμα.
16. Ουρανούπολη: Πύργος Προσφορίου,Μονή Ζυγού
17. Παλαιοχώρι, θέση Νέπωσι: Βυζαντινή οχύρωση.
18. Ποτίδαια, εντός οικισμού: Διατείχισμα Κασσανδρείας
19. Σάνη: Αρχαιολογικός χώρος- Αγροικία στην τοποθεσία "Μεγάλη Κύψα"
20. Στάγειρα, εντός οικισμού: Ενοριακός ναός Γεννήσεως της Θεοτόκου.
21. Στάγειρα, εκτός οικισμού: Αρχαιολογικός χώρος Σιδηροκαυσίων
22. Συκιά, εντός οικισμού: Ενοριακός ναός Αγίου Αθανασίου
23. Συκιά, θέση Αρχαία Τορώνη: Βυζαντινή οχύρωση Ληκύθου
και παλαιοχριστιανικές βασιλικές Ι, ΙΙ, ΙΙΙ.
Β. Προγράμματα που υλοποιούνται από φορείς:
1. ΚΠΕ Αρναίας, Μονή Ζυγού, ένα βήμα πριν το Άγιο Όρος
2. Κέντρο Βυζαντινού Πολιτισμού «Ιουστινιανός», μετόχι Ν.Φλογητών
Γ. Πηγές:
1. 1Οη Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων
2. Η Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμοι Ζ,Η,Θ
3. Κάστρα Μακεδονίας και Θράκης-Βυζαντινή καστροκτισία, Δέσποινα Ευγενίδου, Εκδόσεις ΑΔΑΜ, Αθήνα 1997
4. Ιστορική και λαογραφική εταιρεία Χαλκιδικής
Πρακτικά συμποσίου «Ιστορία και Αρχαιολογία της Χαλκιδικής
Έρευνες στα βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία της Χαλκιδικής. Νίκ. Νικονάνος σελ 127
Το “διατείχισμα” της Κασσανδρείας. Θεοχ. Παζαράς ..157
Πληροφορίες για τη Χαλκιδική από τα έγγραφα του Αγίου Όρους (13ος-15ος αι.). Βασ. Νεράντζη-Βαρμάζη σελ 193
5. Δήμος Κασσάνδρας
6. Παγχαλκιδικός Σύλλογος
Περιοδικό τεύχος 19
Αρχαιότητες και Τουρισμός στη Χαλκιδική, Ιωακείμ Παπάγγελος, σελ 8
Σάρτη : Οδοιπορικό στην ιστορία του βυζαντινού και μεταβυζαντινού οικισμού, Νικόλαος Αργ. Μερτζιμέκης σελ 9
7. Η Τορώνη
8. Ο Άγιος Μάμας στη Βυζαντινή εποχή
9. Βυζαντινή Χαλκιδική και Σέρρες, άρθρο του Π.Θεοδωρίδη, Δουμπιά Χαλκιδική, Τα βυζαντινά χωριά της Χαλκιδικής
10. Χρυσά νομίσματα - Βυζάντιο
11. Βυζαντινά εργαλεία και μηχανές
12. Η ελιά στο Βυζάντιο
13. Ο οίνος στην Βυζαντινή Εποχή
14. "Ισβορος" Χαλκιδικιώτικο τραγούδι από τη βυζαντινή εποχή"
15. Ζώα και περιβάλλον στο Βυζάντιο
Υλοποίηση προγραμμάτων προηγούμενων ετών
ΤΙΤΛΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΜΑΣ:
ΨΗΦΙΔΕΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ
ΤΕΡΖΟΥΔΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 70
ΓΑΓΡΙΝΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣΠΕ 70
Εκπαιδευτικοί που συμμετέχουν στο πρόγραμμα
1. ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΕ70
ΥΠΟΘΕΜΑΤΑ (ΠΟΙΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ-ΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ ΘΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΤΕ) :
Καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο
Ιστορία δυο πόλεων –Θεσσαλονίκη Κων/πολη
Βυζάντιο και χριστιανισμός
Βυζαντινά μνημεία της Χαλκιδικής
**Β. ΠΟΙΟΥΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΒΑΛΑΤΕ; **
Να γνωρίσουν τα παιδιά τη ζωή του Βυζαντίου και να σχηματίσουν τη δική τους γνώμη για κείνη την εποχή.
Να κατανοήσουν τη Βυζαντινή Ιστορία μέσα από τη σημερινή εποχή.
Να κατανοήσουν τη σχέση κράτους –εκκλησίας
Να καταλάβουν την τεράστια κληρονομιά, καλλιτεχνική και πολιτισμική.
Να ανακαλύψουν τη στενή σχέση του Βυζαντινού τρόπου ζωής με τον παραδοσιακό τρόπο ζωής στην Ελλάδα
Να ανακαλύψουν τη συνέχιση της ιστορίας μέσα από τα έθιμα και τις παραδόσεις.
Γ. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ – ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ:
Επίσκεψη στο βυζαντινό μουσείο- συμμετοχή στα προγράμματα: όψεις καθημερινής ζωής στο Βυζάντιο- βυζαντινό παραμύθι.
Επίσκεψη στην αρχαία αγορά και τα κάστρα της Θεσσαλονίκης
Επίσκεψη στις βυζαντινές εκκλησίες της Θεσσαλονίκης.
Εκδρομή στα Ιωάννινα - Άρτα
Επίσκεψη στο Κέντρο Βυζαντινού Πολιτισμού «Ιουστινιανός»
Επίσκεψη σε αγιογράφο (αγιογραφία – ψηφιδωτό τεχνοτροπία)
Δ. ΠΕΔΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΜΕ ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΩΝ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΩΝ ΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ
-Γλώσσα: Αναζήτηση, ανάγνωση και παρουσίαση λογοτεχνικών κειμένων σχετικά με το βυζάντιο.
Ιστορία: Βυζαντινή ιστορία σύμφωνα με το αναλυτικό πρόγραμμα
Θρησκευτικά: Βυζαντινές εκκλησίες της Θεσσαλονίκης, θρησκευτικά έθιμα του Βυζαντίου.
Αισθητική αγωγή: Βυζαντινά ψηφιδωτά και βυζαντινή αγιογραφία
Μουσική: Βυζαντινοί ύμνοι και ακριτικά τραγούδια
Γεωγραφία: Οριζόντιος διαμελισμός Θεσσαλονίκης – Κωνσταντινούπολης, χάρτης (εντοπισμός στο χάρτη, προσανατολισμός χάρτη)
Ε. ΚΑΤΑΓΡΑΨΤΕ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΤΗΝ ΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΑΣ
ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ (20- 25 ΔΙΩΡΑ)
Η χρονική εξέλιξη του προγράμματος
( διερεύνηση θέματος, επεξεργασία, υλοποίηση δράσεων, επισκέψεων, παρουσίαση κλπ)
1ος ΜΗΝΑΣ
Ορισμός ομάδων. Ανάγνωση λογοτεχνικών κειμένων σχετικών με τη ζωή στο Βυζάντιο π.χ. «Η Μαρούλα της Λήμνου». Επεξεργασία κειμένων. Συλλογή πληροφοριών από τα κείμενα σχετικά με τα έθιμα, τις συνήθειες, την ενδυμασία και τη διατροφή της εποχής. Τοποθέτηση γεγονότων βιβλίου στην ιστοριογραμμή και σύνδεσή τους με άλλα γεγονότα από την ιστορία. Καταγραφή και εξαγωγή συμπερασμάτων.
2ος ΜΗΝΑΣ
Χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών για ανεύρεση επιπλέον πληροφοριών και βίντεο σχετικά με την εποχή. Διδασκαλία Βυζαντινής μουσικής(εισαγωγή). Διδασκαλία ακριτικού τραγουδιού, γλωσσική επεξεργασία κειμένου
3ος ΜΗΝΑΣ
Ενημέρωση για την αγιογραφία και το ψηφιδωτό από καλλιτέχνη της περιοχής. Κατασκευή ψηφιδωτού ή προσπάθεια δημιουργίας εικόνας (αγιογραφία)
Αριθμός προβλεπόμενων επισκέψεων …………6……….